Hướng dẫn chi tiết về chế biến, bảo quản và sử dụng cây xương khỉ

Cây xương khỉ là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về cách chế biến, bảo quản và sử dụng loại dược liệu này một cách hiệu quả và an toàn.

1. Tổng quan về cây xương khỉ

Xương khỉ (tên khoa học: Strychnos nux-vomica L.) là một loài thực vật thuộc họ Mã tiền. Dược liệu chính là phần thân và rễ của cây.

Đặc điểm nhận dạng:

• Thân cây: Vỏ màu xám nâu, có nhiều vết nứt
• Lá: Mọc đối, hình trứng, có 3-5 gân chính
• Hoa: Màu trắng hoặc vàng nhạt

2. Thời điểm và phương pháp thu hái

2.1. Thời điểm thu hoạch

Thu hoạch xương khỉ vào mùa thu – đông (tháng 10 đến tháng 12). Đây là thời điểm cây tích lũy được nhiều hoạt chất nhất.

2.2. Kỹ thuật thu hái

Chọn những cây từ 3-5 năm tuổi. Đào lấy phần rễ và thân gỗ. Loại bỏ phần vỏ bên ngoài và rửa sạch.

3. Phương pháp chế biến truyền thống

3.1. Sơ chế ban đầu

• Rửa sạch dược liệu dưới vòi nước
• Cắt thành từng khúc dài 5-10cm
• Phơi khô trong bóng râm

3.2. Chế biến chính

Có hai phương pháp chính:

• Sao cát: Sao với cát sạch đến khi có màu vàng nâu
• Chế rượu: Ngâm trong rượu gạo 7-10 ngày, sau đó phơi khô

4. Hướng dẫn pha trà và các bài thuốc

4.1. Cách pha trà xương khỉ

Công thức cơ bản:

• 3-5g xương khỉ đã chế biến
• 500ml nước sôi
• Đun sôi 15 phút, để nguội và lọc

4.2. Bài thuốc kết hợp

Bài 1: Chữa đau nhức xương khớp

• Xương khỉ: 10g
• Quế chi: 5g
• Đương quy: 10g
• Sinh khương: 5g

5. Liều lượng và cách dùng

5.2. Lưu ý khi sử dụng

• Không dùng cho phụ nữ có thai
• Không dùng khi đang bị sốt cao
• Nên dùng sau bữa ăn

6. Bảo quản và thời hạn sử dụng

6.1. Điều kiện bảo quản

• Nhiệt độ: 20-25°C
• Độ ẩm: Dưới 60%
• Tránh ánh nắng trực tiếp
• Đựng trong hộp kín hoặc túi giấy kraft

6.2. Thời hạn sử dụng

Dược liệu đã chế biến có thể bảo quản được:

• Dạng khô: 2-3 năm
• Dạng cao: 1-2 năm
• Dạng rượu ngâm: 6 tháng – 1 năm